Kamienica ul. Żeglarska 13

Lokalizacja
ul. Żeglarska 13, Stare Miasto
150 m na płd. od Rynku Staromiejskiego

 
Współczesna nadbudowa kamienicy przy ul. Żeglarskiej 13 w Toruniu. Nie zachowały się przesłania jak dawniej wyglądała szczytowa część budynku, dlatego postanowiono nawiązać do kompozycji dolnych kondygnacji, a zaprojektowane przeszklenia i detal jednoznacznie wskazują na obecne pochodzenie; obydwie części nowsza i starsza pozostają w dialogu.
 
Widok przed remontem w 1992 r.
 
Kamienica znajduje się w najstarszej (sprzed 1251 r.) części Starego Miasta Torunia - tuż przy kościele Świętojańskim, przy ul. Żeglarskiej i pierwotnym głównym placu miejskim (zobacz: Powiększenie obszaru Starego Miasta).
 
    W czasie renowacji w latach 1992-1994 kamienica otrzymała szczyt w modnym ówcześnie materiale elewacyjnym - szkle. Jednocześnie jest to dobre rozwiązanie, będące swoistym architektonicznym znakiem czasu z zachowaniem kontekstu i nawiązaniem do form historycznych wobec niezachowania oryginału.
Obok: elewacja tylna
 
Kamienica gotycka z ok. 1400 r. (z wykorzystaniem elementów domu starszego z ok. 1300 r.) trójosiowa, dwutraktowa, zachowała wiele z cennych elementów charakterystycznego dla kamienic dawnego Torunia układu i wyposażenia wnętrza (>>>). Pierwotnie o funkcji mieszkalno-magazynowej w typie toruńskiego domu-spichrza (>>>) z wysoką sienią na parterze, pomieszczeniami mieszkalnymi na niższych kondygnacjach i magazynowymi na wyższych.
Została przebudowana w okresie nowożytnym w XVII w. - uzyskała m.in. kamienne przedziały okienne, podobne do tych, zastosowanych w czasie manierystycznej (1603 r.) przebudowy Ratusza Staromiejskiego.
Następnie w XIX/XX w. kamienica została przekształcona destrukcyjnie na wielomieszkaniową kamienicę czynszową (m.in. zlikwidowano szczyt frontowy i tylny, fasadę pokryto tynkiem, podzielono wnętrza ścianami działowymi itp.).
Kamienicę odrestaurowano w latach 1992-1994 z nowoczesnym rozwiązaniem architektonicznym odtworzonego szczytu, obecnie mieści towarzystwo ubezpieczeń PZU. W 1994 r. otrzymała tutył Obiekt Roku w kategorii rewaloryzacja i adaptacja budynków zabytkowych.
 
Posiada polichromowaną fasadę, zachowała jedne z najstarszych w Toruniu stropów (gotyckie, przebudowane w baroku), wewnątrz odkryte XVII-wieczne polichromie ścienne w wysokiej sieni oraz relikty polichromii gotyckiej (w izbie tylnego traktu na 1. piętrze w blendzie nad wnęką umywalkową relikty Zwiastowania NMP).
Więcej o fenomenie polichromii we wnętrzach toruńskich tutaj.
 
W charakterystycznej dla kamienic toruńskich wysokiej sieni umieszczono izdebki boczne - dolną i górną, obie z kominkami; w płd. ścianie górnej izdebki dodatkowo była wnęka umywalkowa ze znajdującą się w niej kamienną misą, w przesklepieniu wnęki obrotowy hak (zapewne do podwieszania naczynia z wodą i z misy odpływ wychodzący na zewnątrz elewacji frontowej); podobne wnęki umywalkowe znajdują się w 4 innych izbach.
 
Północna gotycka ściana wysokiej sieni z charakterystyczną dla kamienic toruńskich ostrołukową wnęką ścienną. Oryginalnie ściana była pokryta ozdobną polichromią gotycką (odsłonięte niewielkie fragmenty), następnie w XVII w. nowym, widocznym na fot. malowidłem  - ornamentem roślinnym na ugrowym tle. 
 
Południowa gotycka ściana wysokiej sieni z dwiema łukowymi ozdobnymi wnękami ściennymi oraz kominkiem. Ta część wysokiej sieni w okresie nowożytnym była wydzielona ścianką stanowiąc wyodrębnioną izdebkę poniżej izdebki nadwieszanej.
 
Wysoka sień posiada nadwieszaną galerię (antresolę) oraz nadwieszaną izdebkę, oryginalnie służącą jako kantor kupca - to kolejne charakterystyczne elementy wnętrza toruńskich kamienic patrycjuszowskich.
 
   
Nadwieszana izdebka w wysokiej sieni.
Po lewej: widok z galeryjki (antresoli), po prawej: umywalkowa wnęka ścienna wewnątrz nadwieszanej izdebki. W dobrym stanie zachowana jest płaska misa ze sztucznego kamienia na dnie, pochylona w stronę otworu wyprowadzającego do ulicy. W sklepieniu niszy zachował się hak na naczynie z wodą. 
Ta wnęka umywalkowa, odsłonięta w 1994 r., to pierwsze takie odkrycie w kamienicach, dobrze zachowane, które pozwoliło na interpretację dotąd nierozpoznanych podobnych wnęk w innych kamienicach.
 
   
Wnęki umywalkowe znajdują się w wielu pomieszczeniach tej kamienicy. Na fot. po lewej wnęka w trakcie tylnym I piętra. Ponad nią płytsza wnęka ostrołukowa, w której zachowały się relikty gotyckiego malowidła ze sceną Zwiastowania NMP, symbolizującego niewinność i czystość. 
 

Pomieszczenia na I piętrze w trakcie tylnym miały w toruńskich kamienicach gotyckich charakter reprezentacyjny, a ich ściany najczęściej pokryte były malowidłami figuralnymi - tak najpewniej było tutaj. Malowidła gotyckie zachowały się w górnych częściach wnęk okiennych.
 
   
Pomieszczenie na II piętrze w trakcie tylnym pierwotnie miało funkcję magazynową. W okresie baroku dokonano zmiany poziomu stropów poszczególnych pięter tego traktu, co na fot. widoczne jest w postaci fragmentów belek stropowych umieszczonych w otworach w ścianie.
W ścianie okiennej pomiędzy otworami okiennymi znajduje się wnęka, w której pierwotnie znajdowało się urządzenie dźwigowe do wciągania towarów magazynowych.
 
 
   
W kamienicy tej, co jest absolutnie niepowtarzalne w Toruniu, w każdym pomieszczeniu był kominek z okresu nowożytnego.

W piwnicy zachował się piec typu hypocaustum, do ogrzewania ciepłym powietrzem izb na parterze.
Wyjątkowym rozwiązaniem zastosowanym w tej kamienicy jest też 4-kondygnacyjny trakt tylny.
 
Nierzadko spotykanym wyposażeniem toruńskich kamienic gotyckich były piec typu hypocaustum. Tutaj zachowały się pokaźne jego elementy w piwnicy pod traktem tylnym.
 
 
Piwnica pod wysoką sienią (trakt frontowy) nakryta jest stropem drewnianym. Ściany z głazów narzutowych posiadają wnęki, służące najczęściej do umieszczania oświetlających wnętrze świec.
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj