Malowidło Trwoga na statku kupieckim

 

To unikatowej treści malowidło gotyckie najpewniej sprzed 1450 r., w nawie głównej toruńskiego kościoła Mariackiego, przedstawia statek unoszący się na spienionych falach, pełen pasażerów walczących w trakcie żeglugi z różnymi monstrami i stworami fantastycznymi - Meluzyną, syreną, rybą-biskupem, Dzikim Mężem. 
 
Nie jest znana fundacja i przeznaczenie obrazu, chociaż najpewniej musiało to być malowidło dziękczynne, powstałe w podzięce za uratowanie życia z morskiej katastrofy, albo jako prośba o opiękę świętych w czasie żeglugi. 
Tematyka związana jest oczywiście z toruńskimi intensywnymi kontaktami utrzymywanymi w średniowieczu drogą morską przez Bałtyk i Morze Północne w ramach związku hanzeatyckiego z miastami Flandrii, Anglii, Skandynawii i północnych Niemiec.
 
 
Po lewej widoczna jest postać dzikiego męża trzymającego spiczastą tarczę i włócznię, który w średniowiecznej tradycji symbolizował m.in. nieujarzmione siły natury. Wielu badaczy uważa, że w chrześcijańskiej wizji świata reprezentował on wszystko, czym dobry chrześcijanin nie powinien być. Zwykle przedstawiany był w ikonografii i literaturze jako żyjący w ostępach leśnych, poza cywilizacją i ustalonym porządkiem, postrzegany był jako poganin i grzesznik, ale również podświadome wcielenie ciemnej strony człowieka. Toruńskie przedstawienie w kościele Mariackim jest natomiast wyjątkowe, bowiem jest nieczęsto spotykaną wersją - wodną - dzikiego męża.
Na lewo od dzikiego męża z wody wynurza się mitologiczna syrena morska grająca na skrzypcach, znana jako ta, która wabiąc żeglarzy urzekającym śpiewem zabija ich i przyczynia się do katastrof i nieszczęść.
Po drugiej stronie dzikiego męża kolejne niebezpieczeństwo podróży wodnej - biskup morski, zwany też rybą-biskupem. Miało to być legendarne dziwaczne stworzenie pełne magicznych mocy. Legenda ta narodziła się w 1. poł. XV w., kiedy to wg przekazów biskup morski po raz pierwszy wpadł w sieci rybaków u południowych wybrzeży Bałtyku w 1433 r. i wzmocniła się w XVI w., kiedy ponownie wyłowiono stwora w 1531 r. u wybrzeża niemieckiego.
Z kolei po prawej malowidła stronie rufę statku szarpie meluzyna (wywodząca się z wężowych wodnych bogiń i nimf, uwodzących śmiertelników w mitach) - postać opisana po raz pierwszy w Roman de Mélusine przez Jeana d'Arras w 1393 r. we Francji i rozpowszechniona wkrótce w całej Europie.
Zatrwożeni podróżnicy wobec tych wszystkich zagrożeń zwracają się o pomoc ku widocznym w górnej części dwóm postaciom (zachowanym częściowo), najprawdopodobniej św. Mikołaja patrona żeglarzy i Marii.
 
Św. Mikołaj - jako patron marynarzy, żeglarzy i kupców - w Toruniu patronował też kaplicy bocznej w południowej nawie kościoła Świętojańskiego (dziś znanej jako kaplica Kopernikowska). Fundowana i utrzymywana ona była przez toruńskich kupców hanzeatyckich (zobacz: Toruń: hanzeatyckie emporium) zrzeszonych w Bractwie Kupieckim Najświętszej Marii Panny, utrzymujących kontakty handlowe i kulturalne z Europą zachodnią poprzez drogę wodną - wiślaną i morską, posiadających własne statki (zobacz: Toruń nad Wisłą).
Oprac. Arkadiusz Skonieczny, data publikacji: 2018-01-19
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj