Sala Królewska i Poczet Królów Polskich

 
 
Sala Królewska na I piętrze toruńskiego Ratusza Staromiejskiego pamięta pobyty niemal wszystkich królów polskich odwiedzających często i licznie Toruń (patrz: Królowie polscy w Toruniu).
W tej sali w 1501 r. zmarł król Jan Olbracht. Dziś główną atrakcją sali jest zespół wizerunków królów polskich. Jest to najstarszy i jeden z nielicznych zestawów portretów królewskich, wśród nich portret króla Stanisława Augusta wykonany w pracowni Bacciarellego. Pierwsze obrazy powstały przed 1645 r. za czasów króla Władysława IV Wazy.
Ponadto wyposażenie sali stanowią słynne toruńskie meble intarsjowane i inkrustowane: szafy, zegar stojący i in. oraz drzwi prowadzące do sąsiedniej Sali Obu Sądów, także z wizerunkiem królewskim - Stanisława Augusta Poniatowskiego, a także główne drzwi wejściowe z Hallu przed Salą Królewską z przedstawieniem m.in. cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta mającego rysy twarzy króla Augusta III Sasa.
 
Sala Królewska w dawnym Toruniu na co dzień była miejscem posiedzeń Trzeciego Ordynku (tzw. rada 60 mężów), który w samorządzie reprezentował interesy rzemieślników i drobnych kupców.
W oknach Sali Królewskiej znajduje się zespół kwater witrażowych z herbami mieszczan toruńskich - przedstawicieli Trzeciego Ordynku, malowanych farbami emaliowymi, powstały w 1736 r.
 
Sala była również świadkiem innych wydarzeń – jak pisał kronikarz w Manuscriptum Baumgartianum (przed 1719 r.): „w tej izbie, kiedy ma być ogłoszony wyrok śmierci winnych zbrodni ze stanu szlacheckiego, wtedy tamże zasiada burgrabia królewski z całym Magistratem i żąda ogłoszenia przez sekretarza wyroku śmierci przyprowadzonemu z więzienia winowajcy”. Miało to związek z sąsiednią salą (Sala Obu Sądów), w której w okresie nowożytnym odbywały się m.in. posiedzenia Sądu Rady Torunia. Wspomniane w cytacie "więzienie" to areszt dla szlachty znajdujący się po przeciwnej stronie Hallu przed Salą Królewską.
 
Wśród dekoracyjnych elementów sali był marmurowy kominek oraz piec wykonany z ozdobnych kafli, wg wspomnianego Manuscriptum: kominek cały z marmuru sztuką i wielkością przedniejszy, na froncie którego na tablicy z czarnego marmuru ten wyraźny napis można odczytać:
Kiedy Opatrzność Boża łączy się z roztropnością
i czynami ludzkimi, wszystkie sprawy z dobrym
skutkiem kończą się i szczęśliwie.
Nieco poniżej na tablicy marmurowej czyta się taki krótki napis:
Nie tyle w trosce ludzkiej ile w Opatrzności
Bożej znajduje się pomoc w nieszczęściach.
O reprezentacyjnym - królewskim - charakterze Sali świadczy zachowany portal (fotografia poniżej), wyrażający poprzez łacińskie inskrypcje, jak i alegoryczne figury bogate treści o wymowie państwowej i politycznej. Osadzone w nim intarsjowane drzwi z 1738 roku nawiązują do tych treści – gloryfikują ówczesnych władców polskich. Jeden z wizerunków w płycinie drzwi przedstawia cesarza rzymskiego, Oktawiana Augusta, który ma rysy twarzy króla Augusta III; ukazano w ten sposób polskiego monarchę jako władcę doskonałego.
 
Hall przed Salą Królewską z manierystycznym portalem do Sali Królewskiej
 
 
Podobną wymowę mają inne drzwi - z 1765 r., wykonane rok po wyborze Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Rzeczypospolitej, umieszczone w południowej ścianie sali, prowadzące do sąsiedniej Sali Obu Sądów.
Intarsjowane przedstawienie to apoteoza króla Stanisława Augusta Poniatowskiego jako władcy mądrego i sprawiedliwego.
Całość zawiera bogaty program ikonograficzny, sławiący króla jako mężnego i potężnego monarchę - imperatora Semper Augustus, cesarza Rzeczpospolitej Obojga Narodów, a także erudytę i mecenasa sztuk pięknych. W dopiero co wybranym królu widział Toruń nadzieję na naprawę Rzeczypospolitej, zepsutej i osłabionej szerzącą się od wielu dziesięcioleci samowolą i prywatą szlachecką. 
► Więcej >>>
 
 
W 1964 roku, po remoncie kapitalnym Ratusza, w sali umieszczono Poczet królów polskich, liczący 24 portrety. Osiemnaście z nich stanowi najstarszy w Polsce tego typu zestaw wizerunków, wykonanych na konkretną okoliczność z pobudek ideowo-politycznych. Ufundowany został przez Radę Torunia przed 1645 rokiem. Poczet miał uświetnić wystrój Ratusza, w którym miało się odbyć Colloquium Charitativum – braterska rozmowa teologów katolickich, luterańskich i kalwińskich ze wszystkich wówczas liczących się ośrodków teologicznych Europy. Protektorem spotkania był król Władysław IV Waza, a „galeria królów” miała podkreślać „starożytność” i wielkość – tym samym autorytet - monarchii, której król był spadkobiercą i kontynuatorem. Portrety zostały namalowane przez trzech mistrzów, nieznanych z nazwiska, pracujących w toruńskim warsztacie. Prezentowały władców Polski od Bolesława Chrobrego do Władysława IV, czyli koronowane głowy z dynastii Piastów, Jagiellonów oraz królów elekcyjnych: Henryka Walezego, Stefana Batorego, Zygmunta III Wazę. Późniejsze portrety wykonane były jeszcze za życia panujących, również przez anonimowych artystów toruńskich.
Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego namalowany był w pracowni Marcella Bacciarellego – znakomitego artysty włoskiego pracującego dla króla. Portret ten Toruń otrzymał w darze od samego monarchy.
 
Portrety umieszczone są nieco poniżej stropu w formie „fryzu”, trzy ostatnie - na filarach międzyokiennych.
Oprócz obrazów obecny wystrój sali stanowią barokowe meble, bogato zdobione intarsją i inkrustacją, z których słynęły warsztaty toruńskie, szczególnie w XVIII wieku. Są to dwie szafy sieniowe, zegar szafkowy stojący, sekretera oraz szafka na podstawie stołowej, tzw. Stollenschrank.
 
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj