Wieża ratuszowa

Wieża ratuszowa w Toruniu należy nie tylko do najstarszych zabytków w Polsce, ale jest zarazem najstarszą wieżą rynkową na terenach środkowej i wschodniej Europy. Swoją formą nawiązuje wprost do flandryjskich wież Beffroi w miastach, z którymi Toruń od XIII w. utrzymywał ścisłe kontakty.
Dawniej zwieńczona  spiczastym hełmem - iglicą, na szczycie której zawieszona była złota korona - symbol niezależności Torunia i jego przywilejów królewskich
 
 
Ratusz Staromiejski, Rynek Staromiejski 1
Cena biletu wstępu (zakup w kasie muzeum w Ratuszu Staromiejskim): normalny: 21 zł, ulgowy: 16 zł (2022 r.)
Wieża jest czynna: codziennie od 1 maja do 30 września w godz. 10-20, w kwietniu i październiku w godz. 10-18, pozostałych miesiącach w godz. 10-16.
 
 
Dziś wieża Ratusza Staromiejskiego służy m.in. jako punkt widokowy, skąd rozciąga się imponująca panorama Torunia. Ze zlokalizowanej na szczycie wieży platformy na wysokości 40 m rozpościera się widok całego toruńskiego nadwiślańskiego Średniowiecznego Zespołu Miejskiego oraz innych dzielnic.
 
Wejście prowadzi przez południowe skrzydło Ratusza (vis a vis Dworu Artusa) wąskimi i krętymi średniowiecznymi schodami na pierwsze piętro do wtopionej w niego wieży.
<<  Wewnątrz, na wysokości pierwszego i drugiego piętra widoczna jest już południowa ściana zbudowanej w 1274 r. wieży z maswerkowymi polichromiami z ok. 1330 r. (fotografia po lewej).
Tutaj znajduje się niewielka ekspozycja dotycząca historii wieży i dawnego jej wyglądu.
 
Od około 1385-1388 r. na wieży znajduje się zegar, pokazujący czterem stronom świata aktualną godzinę, a obecne dwa dzwony (godzinowy i minutowy) pochodzą z 1728 r. 
Zegar ten był pierwszym w państwie krzyżackim zegarem mechanicznym; tym samym obok zegara wrocławskiego to drugi najstarszy mechanizm zegarowy na obecnych ziemiach polskich.
Wewnątrz wieży znajduje się też carillon składający się z 12 dzwonów.
 
Wieża to najstarsza (1274 r.) część Ratusza Staromiejskiego, najstarsza wieża tego typu na terenie środkowej i wschodniej Europy.
Około 1430 r. zakończono wieżę spiczastym hełmem - iglicą, na szczycie której zawieszona była złota korona - symbol niezależności mieszczańskiej Torunia. Iglicę flankowały 4 mniejsze, wieńczące narożne wieżyczki. Niestety hełm ten został zniszczony w 1703 r. w czasie szwedzkiego bombardowania Torunia i dostąd nie odbudowany.
► Więcej o tym tutaj.
 

O wieży ratuszowej

Wieża to najstarsza (1274 r.) część Ratusza Staromiejskiego, najstarsza wieża tego typu na terenie środkowej i wschodniej Europy.
Wieża toruńskiego ratusza w obecnej formie powstała w 1385-88 r. poprzez podwyższenie wieży istniejącej od 1274 r.
Wieża ratusza toruńskiego ma wyjątkowe znaczenie w historii architektury północno-europejskiej. Żaden bowiem ratusz z obszaru niemieckojęzycznego (w którym leżał dawny Toruń) na całym pobrzeżu morza Bałtyckiego nie posiada tego elementu. Nie posiadają go nawet najstarsze ratusze hanzeatyckie w Lubece i Stralsundzie, a także w Koloni i Dortmundzie, skąd wielu osiedleńców przybyło do Torunia
- prof. Jerzy Remer, 1952
 
Budowa wieży wzorowana była na flandryjskich belfortach (beffroi) - wieżach rynkowych, budowanych zazwyczaj w połączeniu z halami targowymi, będących jednocześnie strażnicami obserwacyjno-sygnalizacyjnymi. Z miastami Flandrii (głównie Brugią, Gandawą, Ypres) nawiązał Toruń bowiem bliskie kontakty handlowe i kulturalne już w połowie XIII wieku.
Z kolei wzorcem lubeckim wieży są m.in. zastosowane typy kształtek ceglanych, typy blend, co potwierdza, że warsztat wznoszący toruńską wieżę mógł pochodzić z Lubeki - stolicy Związku Hanzeatyckiego, w którym XIII- i XIV-wieczny Toruń odgrywał jedną z najważniejszych ról.
 
Wieża ratuszowa, mająca funkcję symboliczną - demonstrującą ekonomiczne i polityczne uniezależnienie się mieszczaństwa toruńskiego od suwerena (zobacz: Unikatowe cechy Ratusza Staromiejskiego), była też jednocześnie strażnicą obserwacyjno-sygnalizacyjną. Jej lokalizacja w południowo-wschodnim narożniku Rynku Staromiejskiego, gdzie krzyżowały się najważniejsze drogi komunikacyjne (w kierunku nadmorskim, wschodnim i południowym) jest również wyrazem funkcji strażniczej.
 
Wieża, na planie kwadratu, jest podpiwniczona. W przyziemiu wieży przez arkadę znajduje się przejazd z Rynku do hali ław chlebowych (dziś w dawnym przejeździe eksponowane jest dobrej klasy dzieło sztuki - gotycka figura Chrystus w Grobie).
W wieży przechowywano archiwalia, zbroje i kosztowności, tutaj także mieściło się więzienie.
 
Górna część wież została zwieńczona fryzem arkadowym i w narożnikach ujęta wielobocznymi wykuszami, na których osadzono wysokie smukłe 8-boczne wieżyczki (zniszczone w 1703 r.). Podobny, jednak większy i bardziej strzelisty hełm zbudowano pośrodku wieży ok. 1430 r. Zakończony on był formą latarni z iglicą zwieńczoną chorągiewką.
 
W 1593 r. ozdobny gotycki hełm wieży był remontowany i pomalowany na zielono. Na wierzchołku iglicy hełmu znajdowała się złota korona, symbolizująca niezależność toruńskiej republiki mieszczańskiej (Respublicae Thorunensis), a nad nią była chorągiewka blaszana. W 1615 r. hełm wieży pokryto nową blachą ołowianą i w 1619 r. ponownie pomalowano.
Hełmy czterech narożnych wieżyczek wieży w 1615 r. zostały zmienione z gotyckich na współczesne manierystyczne o formach bardziej „miękkich” – cebulastych. One również zakończone były chorągiewkami.

Na wieży, u podstawy hełmu, znajdował się – istniejący do dziś - „taras widokowy”, na którym fleciści wygrywali różne melodie i rożnych porach dnia, otoczony był kutymi żelaznymi kratami. Taras ten miał również funkcje obserwacyjne, skąd można było wypatrzeć np. zagrożenie pożarowe czy inne niebezpieczeństwa.
W ten sposób wieża wyglądała niezwykle imponująco. Była jednocześnie wyrazem samostanowienia, autonomii władzy Torunia i jej niezależności od centralnej polskiej władzy królewskiej.
 
W 1703 roku, w czasie bombardowania artyleryjskiego oblężenia szwedzkiego, spłonął spiczasty hełm - najwyższa część wieży, którą później nakryto tylko prowizorycznym dachem, a który dotrwał do dziś.

Makietę dawnego ratusza oglądać można wewnątrz.
Od około 1385 roku na wieży znajduje się zegar, pokazujący czterem stronom świata aktualną godzinę, a obecne 2 dzwony (godzinowy i minutowy) i kuranty pochodzą z 1728 roku.
 
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (2)
Gość, 2020-07-21 12:25:08
Szkoda że bilety nie są po 500 euro ulgowe dzięki temu było by więcej turystów no i budżet Torunia jak z Dubaju  :-)
Pomorzanin, 2022-06-14 12:50:25
Bilety drożyzna!
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj