Zabytki sztuki toruńskiej

Sztuka artystyczna odzwierciedla z jednej strony zamożność, z drugiej poziom kulturalny, intelektualny danego środowiska oraz określa jego krąg cywilizacyjny. Przynależność do określonej cywilizacji, do określonego kręgu kulturowego oraz poziom rozwoju tej cywilizacji (kręgu kulturowego) wyraża się poprzez sztukę i skalę twórczości miejscowych artystów.
Dzieła malarstwa, rzeźby, architektury z okresów średniowiecza i nowożytności, które powstawały pokazując nie tylko możliwości finansowe miejscowych - toruńskich inwestorów, ale też ich aspiracje i przynależność do elitarnej grupy, zachowały się w Toruniu (oraz innych miastach, muzeach na świecie) w dużej liczbie i wysokiej jakości artystycznej. To one tworzyły etos, tożsamość i tradycję kulturową Torunia. Do dziś zachowane są jego dziedzictwem, należącym do kręgu kultury hanzeatyckiej (>>>), czerpiącej z dworsko-rycerskich ideałów, określają toruński genius loci i jego wyjątkowość wśród innych miast.
 
Centrum sztuki państwa krzyżackiego
O tym, że w okresie średniowiecza Toruń należał do czołowych ośrodków artystycznych obecnych ziem polskich oraz był jednym z najważniejszych w Europie środkowej zgodnie podkreślają wszyscy historycy i badacze sztuki. Ponadto o takiej randze Torunia świadczy nie tylko monumentalna i nowatorska ówcześnie a zachowana do dziś w znacznej liczbie tutejsza architektura gotycka, ale też dzieła sztuki wytworzone przez artystów toruńskich w miejscowych warsztatach, albo zamówione przez torunian w najwybitniejszych warsztatach obcych, tak wybitnej klasy co Piękna Madonna Toruńska, Chrystus w Ogrójcu, malowidła ścienne w kościołach toruńskich, witraże, wyroby złotnicze czy ścienne i stropowe malowidła w kamienicach patrycjuszowskich i inne.
Było to wynikiem znacznego bogactwa i coraz większych ambicji patrycjatu toruńskiego w okresach świetności Torunia. Patrycjat dążąc do uniezależnienia się od Krzyżaków prowadził własną, i co ważne świadomą działalność kulturalną. Odrzucał jako nieatrakcyjną dla siebie „sztukę zakonną”, stąd też liczne przykłady z przełomu XIV i XV w. odchodzenia od jej motywów i wpływów zagranicznych. Silnie rozbudowany w gotyku krzyżackim program misyjny i maryjny zagłuszał inne wątki ikonograficzne, które odnajdujemy natomiast w fundacjach mieszczan, szukających wciąż nowych podniet artystycznych - Artur Dobry, 1993.
 
W okresie nowożytnym natomiast Toruń zepchnięty został w cień Gdańska. Mimo to twórczość toruńska wyróżnia się na korzyść swoją skalą i jakością wśród innych dużych miast Rzeczypospolitej, tym bardziej, że powstawała ona nie z mecenatu władzy państwowej czy biskupiej, ale z mecenatu tutejszego bogatego mieszczaństwa.
 
Mecenat mieszczański
O sile ekonomicznej Torunia średniowiecznego i nowożytnego świadczy też fakt, że w Toruniu mecenasem (fundatorem i sponsorem) sztuki był bogaty tutejszy patrycjat, podczas gdy w wielu innych miastach-ośrodkach sztuki rolę taką spełniał przede wszysktim dwór królewski, magnacki lub biskupi.
Źródła inspiracji dla patrycjuszy toruńskich w średniowieczu to przede wszystkim środowisko artystyczne Niderlandów, Wesfalii, Nadrenii, Pragi, a nadto północnych miast hanzeatyckich, a w okresie nowożytnym: nadal Niderlandy oraz Gdańsk. To właśnie kontakty kupieckie-handlowe z tymi obszarami i miastami przyniosły - poza bezpośrednimi korzyściami finansowymi - wzorce, które - zwłaszcza w średniowieczu - były w Toruniu rozbudowywane i wzbogacane o lokalne cechy.

Poznaj najważniejsze dzieła dawnej sztuki toruńskiej:

  • drukuj
  • poleć artykuł

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj