Zamek Bierzgłowski
Zamek powstał w latach 1270-1305. Według skąpych i niejednoznacznych przekazów historycznych, zamek murowany zbudowano na 'gruzach' wcześniejszych warowni: drewniano-ziemnej - wzniesionej przez Krzyżaków w latach 30. XIII wieku, którą z kolei rycerze zakonni wznieśli na starszym, zdobytym przez nich grodzie, należącym do pruskiego rycerza Pipina
Lokalizacjapowiat toruński, gmina Łubianka
17 km na płn.-zach. od Torunia, 3 km na płd. od Bierzgłowa
Klasyfikacja atrakcyjności turystycznej: 
Zamek Bierzgłowski wzmiankowano w 1242 r. jako gród krzyżacki, wzniesiony prawdopodobnie na miejscu grodu należącego do pruskiego rycerza Pipina, zdobytego przez Krzyżaków w 1236 r. (inni badacze twierdzą jednak, że nie jesteśmy w stanie jednoznacznie wskazać, czy przed przybyciem krzyżaków w miejscowości istniało miejsce warowne (grodzisko)).
Drewniane obwarowania te zniszczone zostały w 1242 r. przez najazd plemion pruskich i Pomorzan pod wodzą księcia pomorskiego Świętopełka. Później, w 1262 r. miał miejsce najazd Litwinów oblegających murowaną warownię, której wznoszenie Krzyżacy rozpoczęli niedługo wcześniej. Kolejny etap budowy rozpoczął się gdy w 1270 r. komturię bierzgłowską objął komtur krzyżacki Arnold Kropf. Komturia bierzgłowska była piątą najstarszą w państwie krzyżackim, po komturii w Toruniu, Starogrodzie, Grudziądzu i Radzyniu. Siedzibą komturii zamek był w latach 1270-1415.
Drewniane obwarowania te zniszczone zostały w 1242 r. przez najazd plemion pruskich i Pomorzan pod wodzą księcia pomorskiego Świętopełka. Później, w 1262 r. miał miejsce najazd Litwinów oblegających murowaną warownię, której wznoszenie Krzyżacy rozpoczęli niedługo wcześniej. Kolejny etap budowy rozpoczął się gdy w 1270 r. komturię bierzgłowską objął komtur krzyżacki Arnold Kropf. Komturia bierzgłowska była piątą najstarszą w państwie krzyżackim, po komturii w Toruniu, Starogrodzie, Grudziądzu i Radzyniu. Siedzibą komturii zamek był w latach 1270-1415.
W latach 70. XIII w. podczas kolejnego powstania Prusów warownię próbowały zdobyć oddziały pruskiego plemienia Bartów pod wodzą Diwana (Divanusa). Wódz Bartów podczas oblężenia zamku został zabity strzałą z kuszy, przez komtura Arnolda Kropfa.
Pieczęć komturii bierzgłowskiej
Podczas zdobywania przez Polaków w 1410 r. spłonęło przedzamcze zamkowe. W 1454 r. zamek opanowany przez oddział Związku Pruskiego i częściowo zniszczony z rozkazu króla Kazimierza Jagiellończyka.
Po przyłączeniu do Królestwa Polskiego na mocy Aktu inkorporacji ziem pruskich w 1454 r. zamek stał się siedzibą starostwa bierzgłowskiego, które najpierw drogą zastawu, a od 1520 r. z nadania królewskiego (za zrzeczenie się pretensji Torunia do zamku i włości w Świeciu) było własnością Torunia i wchodziło w skład jego terytorium aż do 1840 r.
Zamek jednak upada po pożarach w latach 1522, 1580, 1590, częściowo odbudowany w 1730 r. spalił się ponownie w 1782 r. Przebudowany w duchu neogotyku w 1860 i 1909 r. Od 1933 r. z przerwą w czasach PRL (1950-1992) własność kurii biskupiej chełmińskiej, od 1992 r. toruńskiej. Obecnie działa tu Diecezjalne Centrum Kultury, a zamek można zwiedzać.
Po przyłączeniu do Królestwa Polskiego na mocy Aktu inkorporacji ziem pruskich w 1454 r. zamek stał się siedzibą starostwa bierzgłowskiego, które najpierw drogą zastawu, a od 1520 r. z nadania królewskiego (za zrzeczenie się pretensji Torunia do zamku i włości w Świeciu) było własnością Torunia i wchodziło w skład jego terytorium aż do 1840 r.
Zamek jednak upada po pożarach w latach 1522, 1580, 1590, częściowo odbudowany w 1730 r. spalił się ponownie w 1782 r. Przebudowany w duchu neogotyku w 1860 i 1909 r. Od 1933 r. z przerwą w czasach PRL (1950-1992) własność kurii biskupiej chełmińskiej, od 1992 r. toruńskiej. Obecnie działa tu Diecezjalne Centrum Kultury, a zamek można zwiedzać.
Zamek kamienno-ceglany położony jest na wysokiej krawędzi pradoliny Wisły, składa się z zamku głównego założonego na planie nieregularnego pięcioboku otoczonego międzymurzem i fosą oraz prostokątnego przedzamcza.
Zamek główny jest dwuskrzydłowy i posiada obszerny dziedziniec otoczony murem obwodowym z bramką z terakotowym figuralnym reliefem z 2. poł. XIII w. Jest on wybitnym dziełem plastyki ceramicznej w Europie przełomu XIII i XIV w. Dzieło to jest najstarszą zachowaną płaskorzeźbą na terenie Prus Królewskich. Jej treść - nie rozszyfrowana pewnie - jest interpretowana jako scena wjazdu Chrystusa do Jerozolimy lub postać wielkiego mistrza krzyżackiego w towarzystwie rycerzy.
W czasie badań archeologicznych w 2017 r. odkryto tu pozostałości grodu z czasów kultury łużyckiej (1400 - 300 lat p.n.e.). Zobacz tutaj.
