Kościół św. Piotra i Pawła w Toruniu-Podgórzu

Barokowy kościół franciszkański z poł. XVII w., pierwotnie Reformatów.
W klasztorze mieszkał król Jan Kazimierz wraz z dworem, który w 1658 r. stąd kierował walkami o odzyskanie Torunia zajętego przez Szwedów.
Kościół jest też Sanktuarium Matki Boskiej Podgórskiej
 
 
To główny kościół Podgórza, będącego od 1938 r. dzielnicą kujawskiej części Torunia, wcześniej samodzielnego miasteczka, którego historia sięga średniowiecza.

Kościół został ufundowany w 1644 r. przez Stanisława Sokołowskiego herbu Pomian, starostę dybowskiego (zobacz: zamek Dybów) i kasztelana bydgoskiego, na terenie podpodgórskiej wsi Małe Piaski (wówczas tereny te nie należały ani do terytorium toruńskiego ani do Prus Królewskich - stąd nie miały żadnego związku z Toruniem), dla osiedlonych w tymże roku reformatówm działających tu do kasaty klaszotru w 1832 r. Od 1987 r. kościół należy do franciszkanów.
Śmierć Sokołowskiego i potop szwedzki (1655-1660) spowodował, że budowa zespołu klasztornego wydłużyła się.

W klasztorze mieszkał król Jan Kazimierz wraz z dworem, który w 1658 r. stąd kierował walkami o odzyskanie położonego po przeciwnej stronie Wisły Torunia, zajętego przez Szwedów. Na pamiątkę zwycięstwa Polaków, z ofiar króla miał być ufundowany do budowanego kościoła ołtarz św. Piotra i Pawła, a z ofiar królowej, Marii Ludwiki Gonzagi ołtarze boczne.
Konsekracji kościoła dokonano w 1659 r. Ostatecznie ukończono budowę w 1661 r.
Na początku XVIII w. dobudowano do środkowego przęsła kościoła, od strony północnej kaplicę Najświętszej Marii Panny, oddzieloną półkoliście, zamkniętą absydą od nawy. Po kasacie zakonu i zamknięciu prowadzonej przez zakonników szkoły elementarnej w 1832 r. kościół stał się parafialnym w miejsce spalonego w czasie napoleońskiego oblężenia Torunia w 1813 r. kościoła św. Anny na Podgórzu.
 
Jest to kościół jednonawowy, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Kościół wraz z klasztorem Reformatów (ukończonym w połowie XVIII w.), przylegającym od południa, tworzy zwarty kompleks barokowych zabudowań, wzniesionych na planie czworoboku z kwadratowym wirydarzem pośrodku.
Zgodnie z regułą reformacką (franciszkańską) świątynia nie posiada wieży, a jedynie dwie sygnaturki z 1753 r.
Wymiary kościoła: długość: 27,6 m, szerokość nawy: 10,32 m, wysokość nawy: 9 m, długość prezbiterium 9,2 m, szerokość prezbiterium 6,2 m. 
 
Wnętrze
Wewnątrz sklepienie krzyżowe z polichromiami z 1957 r w formach barokowych wg wileńsko-toruńskiego artysty Leonarda Torwirta (1912-1967).
Wyposażenie wnętrza jest rokokowe z lat 60. XVIII w. (wielki ołtarz w prezbiterium, 5 ołtarzy bocznych, ambona, stalle, sceny figuralne) - zgodnie z regułą zakonu - jest jednolite, rzeźbione w drewnie o barwie brunatnej, z dekoracją w kolorze żółtym, bez złoceń.
W nawiązaniu do programowego ubóstwa reformatów wyposażenie świątyni prawie odpowiada ogólnemu modelowi świątyń reformackich, zakładającemu m.in. umieszczenie wizerunku Krzyża św. w ołtarzu głównym, ze stojącymi po bokach postaciami Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty, a w pierwszej parze ołtarzy bocznych Najświętszej Dziewicy Marii - patronki Zakonu, czczonej pod imieniem Niepokalanie Poczętej, oraz ołtarza św. Franciszka. 
W kościele podgóskim wizerunek Niepokalanie Poczętej znajduje się w specjalnej kaplicy bocznej. Jest to barokowy obraz Matki Boskiej Podgórskiej z 1795 r. pędzla Kazimierza Łukaszewicza (tego samego autora stacje Drogi Krzyżowej).
Natomiast w drugim ołtarzu bocznym stoi figura św. Antoniego.
 
Tabernakulum w ołtarzu głównym pochodzi z XVIII w, uwieńczone jest koroną (co wskazuje na królewskiego fundatora, Jana Kazimierza); zdobi go bogata, XVIII-wieczna intarsja warsztatu toruńskiego, gdzie można dopatrzyć się nawiązań do wydarzeń z 1658 r. 

W nawie głównej sceny figuralne: na ścianie północnej Trzy Marie u Grobu, na ścianie południowej Chrystus w Grobie.
Stacje Drogi Krzyżowej z końca XVIII wieku.
Na ścianach bocznych kaplicy epitafia: Agnieszki Niewieścińskiej (zm. 1728), Agnieszki Kościelskiej (zm. 1798), Ignacego Kościelskiego (zm. 1792). 
W kruchcie epitafium Jakuba Niemirskiego (zm. 1752).
 
INFO
 
 
 
Lokalizacja
Toruń-Podgórz, ul. Poznańska 49
2,5 km na płd-.zach. od Rynku Staromiejskiego
 
 
 
Zwiedzanie:
Najlepszym momentem na wejścia do kościoła są okolice mszy św., gdyż w pozostałym czasie kościół bywa zamknięty. 
 
Msze św.:
- w niedziele: 6.30, 8.00, 9.30, 11.00, 13.00, 18.30, 20.00
-  dni powszednie: 8.00, 18.30 (w piątki dodatkowo: 15.00)
 

Najcenniejsze zabytki wnętrza kościoła św. Piotra i Pawła:

  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (1)
lechmeczarski@vp.pl, 2022-10-20 15:09:15
Proszę poprawić błędy  !. Agnieszki Niewieścińskiej  , Agnieszki Kościelskiej zm.1798  , Ignacego Kościelskiego zm. 1792  , Jakuba Niewieścińskiego  ,  . Mój przodek brał w tym kościele ślub - 26 listopada 1786 r. Lech Męczarski 63-800 Gostyń ul.Tkacka 6  . Pozdrawiam L.M.
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj