Żuraw portowy

 
Portowy dźwig do przeładunku towarów znajdował się także w Toruniu. Dziś wszyscy znają jedynie żuraw gdański. Toruński stał na dawnym portowym nabrzeżu Wisły, na południowy-wschód od nieistniejącego kościoła Ducha św. Benedyktynek, u wylotu ul. Ducha Św.
Był to duży, 4-kondygnacyjny budynek o konstrukcji szkieletowej, w którym każda z wyższych kondygnacji była nieco wysunięta nad nurt rzeki, co umożliwiało obsługę statków różnej wielkości. Wewnątrz znajdowało się duże koło deptakowe, napędzane siłą mięśni, służące do wciągania towarów. Poza funkcją rozładowczą i załadowczą żuraw służył też do stawiania masztów na statkach.
 
Ze źródeł pisanych wiadomo, że żuraw istniał w tym miejscu przynajmniej przed 1631 rokiem. Został jednak zburzony w 1656 roku (zobacz: Potop szwedzki w Toruniu, 1655-1658). Odbudowano go około 1663 roku. Został ponownie zniszczony w czasie wojny północnej (zobacz: Oblężenie Torunia w 1703 r. Szwedzkie ostrzeliwanie), po czym odbudowany w 1708 r., gruntownie zmodernizowany w 1720 r. staraniem starszego bractwa szyprów, kupca Jana Salomona Rossteutschera. Ostatecznie został zniszczony w 1833 r..
Ten ostatni ukazał Georg Freidrich Steiner na swoim rysunku, jako budowlę w konstrukcji pruskiego muru.
Żuraw po raz pierwszy ukazano na obrazie Kazanie Chrystusa na łodzi z 1671 roku (dziś na wystawie stałej Sztuka sakralna nowożytnego Torunia w Ratuszu Staromiejskim), jednak jako budowlę ceglaną.
 
 
Obraz Kazanie Chrystusa na łodzi, 1671 r. z widokiem m.in. żurawia toruńskiego

 
Podobne żurawie spotkać można było w niektórych miastach hanzeatyckich (>>>). Do dziś w Europie zachowały się cztery takie dźwigi portowe wywodzące się ze średniowiecza. Jednak Lubeka, "głowa Hanzy", w ogóle takiego dźwigu nie miała. Średniowieczne dźwigi portowe, czynne niegdyś w Hamburgu i Bremie, od dawna nie istnieją. Żuraw w Rostocku, ustawiony w 1780 r. na miejscu poprzednika, być może średniowiecznego, rozebrano w roku 1885. Dopiero od niedawna stoi na nabrzeżu jego kopia. Żuraw, jakim chlubi się miasto Stade, jest zbudowaną w 1977 r. rekonstrukcją starszego, pochodzącego z 1337 r., który zawalił się w 1898 r. i został rozebrany. Dzisiejszy następca słynnego żurawia w Lüneburgu z 1330 r. powstał w obecnym kształcie w roku 1797. W Szczecinie na Łasztowni co najmniej od 1570 r. stał żuraw, który nie dotrwał nawet do XIX w. Podobnie było w Rydze. Żurawia w Toruniu, pochodzącego sprzed roku 1631, znamy tylko ze starych ilustracji.
Wyjątek stanowi żuraw gdański. Dzięki swojej wielkości i walorom konstrukcyjnym, był on nadal użyteczny w XIX w.
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj