Willa Tempskiego i ogród

 

W latach 20. XX w. pojawiają się w Toruniu budynki nawiązujące do stylu stanisławowskiego i dworkowego, w ujęciu barokowo-klasycystycznym. Ta architektura to wyraz poszukiwania polskiego stylu narodowego w tym czasie; odnosi się ona w dużej mierze do formy dawnych szlacheckich dworków ziemiańskich, co symbolizować miało nawiązanie do złotego wieku Rzeczypospolitej szlacheckiej. Czerpano więc z takich charakterystycznych elementów jak: ganek z kolumnowym portykiem wspartym na dwóch lub czterech kolumnach, łamany dach polski, alkierze; całości dopełniały białe, tynkowane ściany i pokrycie dachowe z gontu albo dachówki.
Budynki takie powstawały w tym czasie w różnych częściach Torunia, najwięcej na Bydgoskim Przedmieściu. Jednym z nich jest willa adwokata, notariusza i działacza społecznego, Stanisława Tempskiego (1884-1960), zbudowana w 1926 r. przy ul. Bydgoskiej 5, tuż nad opadającą w kierunku południowym terasą wiślaną. Front budynku z charakterystycznym dla stylu "dworkowego" portykiem kolumnowym z kolumnami quasi-doryckimi, część tylna otwiera się do ogrodu rozlokowanego na zboczu terasy. W tej tylnej części dominuje półokrągły ryzalit, zwieńczony szczytem w formach barokowych. Z ryzalitu prowadzą ozdobne schody do ogrodu, na przedłużeniu których schody przez skarpę prowadzą w kierunku ul. Rybaki położonej na niższej terasie wiślanej.

Zagospodarowanie ogrodu wykorzystuje ukształowanie terenu dla tworzenia tarasów.

Wśród starodrzewia wyróżniają się gatunki: robinia biała, lipa drobnolistna, kasztanowiec biały.

 

 

Po II wojnie światowej willa była własnością państwową. W latach 1955-1970 mieściła dom dziecka, do 1975 r. przedszkole, od 1975 r. Urząd Stanu Cywilnego.

 

Stanisław Tempski ukończył w 1936 r. prawo na uniwersytecie w Berlinie i w tymże roku osiedlił się w Toruniu. otwierając kancelarię adwokacką. W 1918 r. wszedł w skład polskiej Rady Ludowej w Toruniu obejmując funkcję zastępcy przewodniczącego. W 1919 r. został pierwszym komemdantem Straży Ludowej w Toruniu i delegatem polskim przy niemieckim nadburmistrzu Torunia. W 1920 r. został generalnym zastępcą wojewody pomorskiego w Toruniu.

W okresie międzywojennym był cżłonkiem i prezesem Koła Pomorskiego  Związku Adwokatów Polskich, od 1932 r. członek Naczelnej Rady Adwokackiej i Najwyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury w Warszawie. Członek Pomorskiego Okręgu Rady Szkolnej, Rady Komunalnej Kasy Oszczędności m. Torunia, Konfraterni Artystów w Toruniu i Towarzystwa Naukowego w Toruniu. W 1934 r. został mianowany notariuszem w Bydgoszczy, dokąd sie przeniósł.