Organy w kościele św. Jakuba

Prospekt organowy z 1611 r. w kościele św. Jakuba na Nowym Mieście to obok manierystycznych organów z kościoła Mariackiego na Starym Mieście kolejne wyjątkowe dzieło sztuki rzeźbiarskiej wysokiej klasy artystycznej. To drugie najstarsze organy w Polsce. Tutaj zawarto ten sam program ideowy, choć w nieco skromniejszej wersji, reprezentujący również Tryumf Kościoła oraz uszlachetniającą rolę muzyki w dziele zbawienia ludzkości.
Organy powstały w okresie renesansowej świetności Torunia, także w czasie użytkowania kościoła św. Jakuba przez protestantów. Podobnie jak organy Mariackie, tak i te utrzymane są w sztuce manieryzmu niderlandzkiego, charakterystycznego dla dużych, protestanckich miast Prus Królewskich i niespotykanego często w innych miastach polskich.
 
Prospekt zdobi snycerka, symetrycznie rozłożona dekoracja akantowa, sploty winorośli (niekiedy wyrastającej z paszcz maszkaronów, rogów obfitości czy wazonów, symbolizującej Drzewo Życia i życiodajne siły przyrody), twarze ludzkie i maszkarony, głowy lwów, pęki owoców, ornament zwijany i okuciowy.
 

Na balustradzie w otoczeniu puttów wyobrażono cztery herby, od lewej: Orzeł Polski (z wplecionym monogramem "S" króla  Zygmunta III Wazy i herbem Wazów na piersi), Orzeł Prus Królewskich oraz herby Starego Miasta ToruniaNowego Miasta Torunia. Balustradę zdobią ponadto hermowe pilastry oraz małe główki.
Pod parapetem i pozytywem przebiega wspólny fryz cokołowy o motywie suchej winorośli splecionej z przedstawieniami figuranymi o tematyce mitologiczno-manierystycznej, zawierającymi przestrogę o śmierci lub aluzje do nieśmiertelności duszy i życia pozagrobowego.
Na osi pozytywu liściasta maska w wieńcu laurowym, wyobrażająca naturę lub żywioł morski, podtrzymywana jest przez  mitologiczną parę małżeńską Posejdona (Neptuna) i Amfitrytę (o ideałach antycznych w nowożytnym Toruniu zobacz tutaj), którym towarzyszą igrające pośród zwojów winorośli drapieżne monstra morskie i ptaki w typie papug.
Pod emporą znalazła się ozdobna ażurowa osłona, zwisające szyszki i kartusze z głowami lwów.
Na samym dole, w centralnej części, spośród zwoju ornamentu wychyla się anioł trzymający wstęgę z datą budowy organów: 1611.
 
W zwieńczeniach wieżyczek znajdują się przedstawienia związane ze sferą niebiańskiej muzyki sfer. Na wieżyczce środkowej pozytywu na postumencie ustawiona została rzeźba orła, niegdyś z ruchomymi skrzydłami ozdobionymi naturalnymi piórami, symolizująca Chrystusa i Kościół Tryumfujący.
W zwieńczeniach wieżyczek bocznych sekcji głównej ukazano maski pokonanych szatanów, w środkowej natomiast głowę anioła. Powyżej na postumentach stoją figury trzech koncertujących aniołów, niegdyś również poruszające się w takt muzyki.

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj