Górsk

 
Lokalizacja
powiat toruński, gmina Zławieś Wielka
11 km na płn.-zach. od Rynku Staromiejskiego w Toruniu
Klasyfikacja atrakcyjności turystycznej: 
 
Górsk jest dość rozległą miejscowością wiejską, położoną 11 km na zach. od centrum Torunia.
 
W 1233 r. po raz pierwszy nazwa Gorzk, odnosząca się to tutejszej wyspy wiślanej, jest wymieniana w dokumencie lokacyjnym Torunia, w którym jest ona przekazana Toruniowi jako jego uposażenie.
Wieś ponownie lokowana w 1346 r., podlegała komturii toruńskiej.
W 1457 r. została nadana przez króla Kazimierza Jagiellończyka miastu Toruniowi, stanowiąc jego własność wchodzącą w skład terytorium miejskiego Torunia aż do rozbiorów.
W administracji kościelnej Górsk należał do sąsiedniej parafii w Starym Toruniu. Jednak w XVI w. tamtejszy kościół popadł w ruinę, a Górsk przyłączono do parafii staromiejskiej Świętojańskiej w Toruniu.
W 1594 r. władze Torunia sprowadziły tu osadników z Holandii - prześladowanych tam menontów (olendrów), którzy zajęli się rekultywowaniem tu obszarów zalewowych. Jednak już po synodzie protestanckim w Toruniu w 1595 r. władze Torunia przestały tolerować menonitów na swoim terytorium i odnawiały kontrakty osadnicze tylko tym, którzy przeszli na kalwinizm lub luteranizm. Dla wsparcia konwersji pod patronatem i z inicjatywy Rady miejskiej toruńskiej wybudowano w Górsku w latach 1612-1614 zbór kalwiński p.w. Świętego Krzyża (zobacz niżej).
W okresie rozbiorów większość menonitów uległa zniemczeniu i przeszła na protestantyzm (kalwinizm, luteranizm), a po II wojnie światowej opuścili Górsk. Kościół przyłączono najpierw do rzymsko-katolickiej parafii Wniebowzięcia NMP w Toruniu, a w 1953 r. parafię usamodzielniono.
 
Chaty mennonickie w Górsku istniały jeszcze przed II wojną światową.
 
Ok. 1750 r. po raz pierwszy na ziemiach polskich rozpoczęto w Górsku uprawę tulipanów.
 
Z Górska pochodził i tu został pochowany Ernst Lambeck (1814-1892) - toruński księgarz i drukarz niemieckiej narodowości, wydawca pierwszego na ziemiach polskich wydania epopei narodowej - „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
 
 

Miejsce porwania x Jerzego Popiełuszki

19 października 1984 r. w Górsku funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa dokonali porwania ks. Jerzego Popiełuszki. Wydarzenie to upamiętnia stosowny pomnik-krzyż.
► Więcej >>>
 
 

Kościół manierystyczny

Rozwój protestantyzmu spowodował wybudowanie w leżącym na terytorium toruńskim Górsku w latach 1612-1614 pod patronatem i z inicjatywy Rady miejskiej toruńskiej kościoła ewangelickiego p.w. Świętego Krzyża (faktycznie budowę kościoła sfinansował Daniel Esken, należący do jednej z najbogatszych rodzin patrycjuszowskich Torunia; zobacz: Dom Eskenów). Kościół ten - początkowa kalwiński - miał wspierać konwersję tutejszej ludności, w większości menonitów, sprowadzonych przez włądze Torunia w 1594 r.  Po zniszczeniach w czasie najazdu Szwedów w 1658 r. kościół został odbudowany w latach 1661-1687, a pieczę nad nim przejęli luteranie, posiadając go do 1946 r. Odtąd kościół służy katolikom.
 
Kościół w skromnym stylu manieryzmu, salowy, od zachodu sygnaturka zwieńczona barokowym hełmem i chorągiewką z datą 1687.
Świątynia posiada bogate i cenne wyposażenie, na które składa się m.in.:
  • cenna wapienna gotlandzka chrzcielnica z 1. poł. XIV w., oraz dzieła powstałe z inicjatywy Rady miejskiej Torunia, będącej administratorem kościoła luterańskiego:
  • późnorenesansowa ambona z gmerkami (herbami mieszczańskimi patrycjatu toruńskiego) z 1608 r., dzieło toruńskich warsztatów snycerskiego i malarskiego
  • wysokiej klasy artystycznej barokowo-manierystyczny ołtarz główny z lat 1724-1727,
  • chór i organy z 1700 r., wykonane w warsztatcie toruńskim
Wnętrze nakryte stropem płaskim z dobrej klasy artystycznej polichromią z 1694 r. wykonaną przez Johanna Tiedemanna starszego (ok. 1640-1706) z Torunia (mającego swój dom i warsztat przy ul. Sukienniczej 16 na Nowym Mieście), przedstawiającą sceny ze Starego i Nowego Testamentu. Ta bogata pod względem zawartych w niej treści i zastosowanych motywów ornamentalnych kompozycja obejmuje szereg scen o ikonografii typowej dla ideologii protestanckiej, łącząc typologicznie tematy ze Starego i Nowego Testamentu oraz wprowadzając motywy zaczerpnięte z epoki i otoczenia twórcy.
Tego samego mistrza jest też typologiczny cykl obrazów z chóru muzycznego.
 
 
 

Muzeum x. Jerzego Popiełuszki

Muzeum jest elementem składowym Centrum Edukacji Młodzieży im. bł. ks. J. Popiełuszki, zlokalizowane jest w sąsiedztwie kościoła.
Obiekt powstał z inicjatywy Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła w ramach partnerstwa z Urzędem Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu. Ideą powstania kompleksu oraz Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki było postawienie żywego pomnika pamięci błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki, tutaj, gdzie w październiku 1984 r. ks. Popiełuszko został brutalnie porwany przez oficerów ówczesnej Służby Bezpieczeństwa a następnie bestialsko zamordowany.
► Więcej >>>
 

Muzeum Regionalne

Muzeum Regionalne w Górsku jest drugim obiektem muzealnym w tej miejscowości. Oba usytuowane są po sąsiedzku. Muzeum posiada zbiory rodzinne lokalnego artysty Bogdana Ziółkowskiego.
Obiekt zlokalizowany jest budynku dawnej pastorówki, zaadaptowanym na cele ekspozycyjne w lutym 2015 r.
Znajdziemy tu artefakty obrazujące życie w dawnej szkole, artykuły gospodarstwa domowego używane przez nasze prababki, w kąciku „multimedialnym” zobaczymy zbiór dawnych aparatów fotograficznych oraz klisz, a także poznamy stare techniki obróbki pola i przybliżymy sobie historię życia ważnych osobistości naszego regionu. Ponadto zapraszamy na warsztaty garncarskie oraz wikliniarskie.
► Więcej >>>
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj