Miasteczko akademickie (kampus) Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

 
Widok na Forum Główne: po lewej Rektorat, po prawej: Aula, pośrodku w głębi: Biblioteka Uniwersytecka
 
 
Miasteczko akademickie na Bielanach zajmuje obszar o powierzchni 82 ha. Zostało zaprojektowane i zbudowane w dużej części z okazji przypadającego w 1973 r. Roku Kopernikowskiego i związanych z tym obchodów 500. rocznicy urodzin patrona najstarszego uniwersytetu w północnej Polsce - Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (UMK). Z tego powodu zostało potraktowane przez władze państwowe prestiżowo i priorytetowo.
Zrealizowane zostało w oparciu o projekt zatwierdzony przez rząd PRL w 1967 r., autorstwa zespołu architektów Pracowni Urbanistyczno Architektonicznej S-77 pod kierownictwem doc. dr Ryszarda Karłowicza z niezwykłą dbałością o przestrzeń i proporcje.
Uroczyste przekazanie miasteczka przez przedstawicieli PZPR i rządu PRL nastąpiło w dniu inauguracji roku akademickiego, 2 października 1973 r.
 
Jest to jedna z najważniejszych realizacji w polskiej architekturze powojennej, pierwszy w Polsce kampus akademicki oparty bezpośrednio na wzorcach zachodnich i obejmujący pełen program funkcjonalny uczelni: budynki dydaktyczne, zaplecze socjalno-mieszkaniowe oraz część ogólną - bibliotekę, salę audytoryjną, rektorat. Architektura całego tego założenia cechuje się dobrym poziomem modernizmu, a układ przestrzenno-urbanistyczno-architektoniczny oparty był na konkretnych założeniach. Jednocześnie to z całą pewnością najbardziej spójny, najlepiej zaprojektowany i najbardziej konsekwentnie zrealizowany kompleks zabudowy, związanej z wyższą uczelnią w Polsce.
 
 
Pomimo, że po zakończeniu Roku Kopernikowskiego nie zrealizowano dalszych z zaplanowanych pierwotnie etapów, to kampus UMK - wykonany jednak w zasadniczym zrębie - jest jedyną w swoim rodzaju realizacją nie tylko w Toruniu, ale także w Polsce; Międzynarodowe Stowarzyszenie Planistów Miejskich i Regionalnych z Holandii (International Society of City and Regional Planners) w swej publikacji w 1991 r. uznało Kampus UMK za jedno z najwybitniejszych dzieł późnego modernizmu w całej Europie. W 2020 r. kampus został wpisany do rejestru zabytków.
 
Makieta pierwotnie planowanego, nie w pełni wykonanego kampusu UMK
 
Gmachy rozplanowano na dwóch osiach: wschód-zachód: mieszkaniowo-socjalnej (wzdłuż ulicy Karola Olszewskiego od klubu Od Nowa do Auli Głównej) i północ-południe: dydaktyczno-naukowej (wzdłuż zadaszonej promenady od rektoratu do poszczególnych wydziałów i biblioteki).
Dominantą całego założenia jest Główne Forum usytuowane na skrzyżowaniku owych osi, u wylotu ul. Reja na ul. Gagarina i poprzedzone placem (na pocz. XXI w. zamienionym w parking). Na zespół Głównego Forum składają się budynki Rektoratu, Auli Głównej, Wydziału Chemii i Biblioteki Uniwersyteckiej (nota bene posiadającej jeden z najbogatszych księgozbiorów w Polsce).
Główne Forum jest jednocześnie częścią osi północ-południe. Oś wschód-zachód wzdłuż ul. K. Olszewskiego, zakończona tzw. Małym Forum, grupuje domy i hotele studenckie, stołówkę (zlikwidowaną jednak po 2000 r.), przychodnię lekarską (zlikwidowaną również, w 2018 r.).
 
Fragment Głównego Forum z rzeźbą przedstawiającą otwartą skięgę z tytułem głównego dzieła Mikołaja Kopernika "De revolutionibus..."
 
Cała ta regularna kompozycja i idea przestrzenna nie jest niestety kontynuowana i została zakłócona w czasie budowy nowych gmachów, do czego przystąpiono w końcu lat 80., nawiązując jednocześnie do niezrealizowanych pierwotnych etapów budowy. Powstały więc budynki: Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania (1991, ul. Gagarina 13A), Collegium Iuridicum Novum (2000 r., ul. Bojarskiego 3), rozbudowa Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi (2002 r., ul. Lwowska 1), Collegium Humanisticum (2011 r.), Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii (2013 r.), zespół Uniwersyteckiego Centrum Sportowego (2013 r.). Każda jednak z tych budowli odbiega stylistycznie od jednolitej modernistycznej architektury z lat 70. - niestety na pocz. XXI w. w czasie rozbudowy kampusu władze uniwersytetu dokonały ingerencji i zredukowały pierwotną czytelną  przestrzennie i jednolitą architektonicznie koncepcję urbanistyczną i funkcjonalną. Podobnie stylowa oryginalnie architektura domów studenckich została zatracona poprzez ich docieplenia i kolorystykę fasad.
 

 

  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj