Kamienica Rynek Staromiejski 20

Kamienica gotycka z około 1266 r. (przed badaniami w 2011 r. datowana była na ok. 1480 r.), później rozbudowywana (w XIII-XV w.) i przebudowana (w XVIII i w poł. XIX w.), pozbawiona szczytu.
 
Kamienica stoi w miejscu sprzed wytyczenia obecnego Rynku Staromiejskiego i północnej części Starego Miasta co nastąpiło po połowie XIII w. (o dwuetapowym rozwoju Starego Miasta tutaj). Świadczy o tym układ działek, który po poł. XIII w. został wpleciony w nowy (zachowany do dziś) rozkład parceli dopasowany do północnej pierzei Rynku. Dlatego boczne granice działek-parceli (a tym samym pobudowanych na nich kamienic) nie stanowią linii prostych, a są załamane na ok. 2/3 lub 1/2 długości, biegnąc w tylnej części budynków po dawnych granicach działek, a w przedniej części po nowych.
W przypadku tej kamienicy ceglane mury traktu frontowego są dobudowane po poł. XIII w. do wcześniejszych kamiennych murów traktu tylnego. W miejscu załamania działki wprowadzono zachowany do dziś mur dzielący kamienice na trakt frontowy i tylny.
 
W płn.-zach. narożniku piwnicy zachowały się pozostałości średniowiecznego pieca typu hypocaustum ogrzewającego parter, w sklepieniu pieca kamień z okrągłym otworem do prowadzenia gorącego powietrza, a w posadzce parteru otwory i promieniście rozmieszczone kanały grzewcze. Piec ten zlikwidowano w XVI w., wprowadzając piece kaflowe i jednocześnie usuwając kominki z poszczególnych pomieszczeń.
< Ilustracja po lewej: widok w 2019 r.
> Ilustracja po prawej: widok w 2018 r.
 
Pomiędzy parterem i 1. piętrem widoczne są w fasadzie ślady rozplanowania parterowej części elewacji z ok. 1480 r.: ostry łuk portalu po lewej i łuk okna oświetlającego dawną wysoką sień po prawej. Obecna forma górnej części fasady pochodzi z przełomu XVIII i XIX w. z prostokątną ścianką parawanową szczytu; w 1864 r. właścicielem został mistrz rzeźnicki A. Muller, który przekształcił parter lokując tu swój sklep i wydzielając od strony zachodniej wąskie wejście do nowej klatki schodowej. Po 1908 r. kamienicę przekształcono w wielomieszkaniową czynszową, co spowodowało znaczną jej destrukcję.
 

Malowidła stropowe

W wyniku prowadzonych prac renowacyjnych odkryto w wysokiej sieni w 2011 r. stropy i polichromie rokokowe z charakterystycznymi ornamentami rocailowymi z XVIII w. W trakcie tylnym parteru także wcześniejsze renesansowe z XVI w. z ornamentami m.in. maureskowymi, arabeską, głowami zajęcy, gryfów, wizerunkiem papugi, pękami kwiatów i owoców, głowy aniołków, twarze kobiet, rogi obfitości, kosze jabłek, gruszek, winogron, granatów i in. Odnaleziono też warstwę najstarszą - malowidła średniowieczne, jednak bardzo słabo zachowane.
Wyjątkowym i unikatowym odkryciem jest odsłonięcie malowanego plafonu (płótna pokrywającego strop). Odsłonięto je w pomieszczeniu w trakcie tylnym parteru, z polichromiami (z XIX w.) przedstawiającymi duże wazy na ciemnozielonym tle.
Barokowe malowidła stropu znajdują się też w pomieszczeniu na 1. piętrze w trakcie tylnym (zobacz: Malowidła w kamienicach toruńskich).
 
Fragment polichromowanego stropu w pomieszczeniu w trakcie tylnym parteru, XVI w., fot. A. Bystroń-Kwiatkowska
 
 
Wyjątkowo cenne okazało się drewno stropu parteru, wydatowane dendrochronologicznie na lata 60. XIII w., co można uznać za najstarszy strop na ziemiach polskich.
 
W okresie przedrozbiorowym kamienica ta - jak większość kamienic toruńskich - posiadała przedproże. Zdobione było postacią Fortuny na kuli.
 
Kamienica była własnością Johanna Baumgarta (1661-1719), burmistrza toruńskiego, burgrabiego królewskiego w Toruniu, ławnika Ziemi Chełmińskiej. Starannie wykształcony w toruńskim Gimnazjum Akademickim oraz na uniwersytetach francuskich i holenderskich pełnił w Toruniu wiele ważnych funkcji, m.in. burmistrza, burgrabiego królewskiego w Toruniu, dyrektora mennicy toruńskiej. Znany był jako bibliofil i kolekcjoner, właściciel pokaźnej biblioteki (zobacz: Dawne biblioteki toruńskie).
Johann Baumgart pozostawił cenne dzieło opisujące Toruń - Manuscriptum Baumgartianum (Observata ąuedam nobilis senatus civitatis Thorunensis), które napisał pomiędzy rokiem 1715 a 1719, chcąc przedstawić miasto Toruń w stanie sprzed zniszczeń bombardowania szwedzkiego w 1703 r. Jest to wyjątkowa pozycja w historiografii toruńskiej. Ten opis przytaczali późniejsi kronikarze toruńscy. Znajdujemy go w pracy XVIII-wiecznego wybitnego historyka toruńskiego, Jacoba Heinricha Zernecke wydanej w 1727 r., w topograficzno-historyczno-statystycznym opisaniu Torunia i okolic Pratoriusa z 1832 r., w znajdującym się w toruńskim Archiwum Państwowym manuskrypcie „Opisania kościołów Torunia..." Wernickego z około 1836 r.
  • drukuj
  • poleć artykuł
Komentarze użytkowników (0)
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:


pozostało znaków:   napisałeś znaków:

Kontakt

tel. 56 621 02 32
biuro@toruntour.pl
formularz kontaktowy
 
 
   
Właścicielem i operatorem Toruńskiego Portalu Turystycznego funkcjonującego pod domeną toruntour.pl jest Toruński Serwis Turystyczny, Toruń, ul. Rabiańska 3 (mapa), tel. 66 00 61 352, NIP: 8791221083.
Materiały zawarte w Toruńskim Portalu Turystycznym www.toruntour.pl należą do ich autorów lub właściciela serwisu i są objęte prawami autorskimi od momentu powstania Portalu w 2015 r. Wszelkie wykorzystywanie w całości lub we fragmentach zawartych informacji bez zgody Wydawcy Serwisu jest zabronione.
Polityka cookies
 
Jeżeli chcesz opublikować swój artykuł lub napisać do Toruńskiego Portalu Turystycznego ponieważ gdzieś do tekstu wkradł się błąd, chcesz nawiązać współpracę lub po prostu przekazać swoją opinię, możesz to zrobić używając adresu mailowego biuro@toruntour.pl. Żadna wiadomość nie pozostanie bez odpowiedzi!
 
Zostań naszym patronem. Poznaj szczegóły i możliwości tutaj