Ulica Podmurna

Fragment północnego odcinka ul. Podmurnej

 

 

Ulica Podmurna jest szczególną toruńską ulicą. Nie tylko dlatego, że jest najdłuższą (0,65 km) w całym obszarze staromiejskim, nie tylko dlatego, że biegnie wzdłuż dawnych murów miejskich Starego Miasta, ale przede wszystkim dlatego, że jako jedyna oddziela dawne odrębne, niezależne miasta toruńskie: Stare Miasto Toruń od Nowego Miasta Toruń.

Za murami staromiejskimi była fosa, którą płynął Postolec i Struga Toruńska (zobacz: Most Pauliński), a dalej ciągnęły się obwarowania Nowego Miasta. 

 

Ulica Podmurna przy skrzyżowaniu z ul. Ciasną i bramą zachodnią zamku krzyżackiego

 

Ta przymurna staromiejska uliczka miała charakter gospodarczy, jak świadczą licznie dochowane do naszych czasów spichrze (m.in. nr 1, 3, 5, 9, 11, 13). Stały też tu dostawione do muru niewysokie domy, tzw. budy. Zamieszkiwali je rzemieślnicy, np. w końcu XIV w. byli to: 5 paśników, 2 kaletników, nożownik, pantoflarz, szewc, ślusarz i 21 osób o nieznanym zawodzie. Przez całe stulecia najwięcej bud było administrowanych przez Radę toruńską, nieco mniej przez kościół św. Jerzego, kilka było prywatną własnością poszczególnych rzemieślników.

 

   

Odsłonięte piwnice dawnych bud w północnym odnicnku ul. Podmurnej wzdłuż dawnych murów miejskich. Te domki rzemieślnicze zostały rozebrane niedawno, bo w XIX w., a część nawet na pocz. XX w. W wyniku prowadzonych w latach 2019-2020 wyprzedzający badań archeologicznych w jednym z tych budynków, niepodpiwniczonych znaleiono dobrze zachowaną stratygrafię nawarstwień. Udało się też znaleźć podstawę pieca w jednym z warsztatów. Odkryto też fundamenty długiego budynku, który powstał zaraz na samym początku funkcjonowania muru miejskiego, czyli ok. XIV wieku. Prawdopodobnie była to jakaś inwestycja miejska, bo prywatnym budynkom nie pozwolono by wykorzystać muru miejskiego. Zachowała się drewniana podłoga i drzwi. Co ciekawe, o tym budynku nie było wcześniej żadnej wzmianki źródłowej.

Obecnie zachowały się jedynie fragmenty tych murów miejskich wraz z basztami pod nr 26 i 30 (dwie średniowieczne baszty z 1. poł. XIV wieku, będące pozostałością fortyfikacji staromiejskich od strony Nowego Miasta), baszta pod nr 60, Baszta Monstrancja, Baszta Wartownia, Baszta Koci Łeb.

 

Północny odcinek obecnej ul. Podmurnej, tj. między basztą Koci Łeb a bramą Wielką (Kotlarską) zwano od średniowiecza w tłumaczeniu: "przy murach" (hinter der Mauer; circa bedellum; an der Stadtmauer, itp.). Natomiast odcinek w sąsiedztwie bramy Wielkiej i baszty Monstracja: "Przy Bramie Wielkiej" (circa Valuam Magnam; by dem Grossen Thore itp.).